Tandsteen is een verharde laag tandplak die bestaat uit een mineralenlaag. Het uit zich meestal als een gele of bruine kleur op de tanden.
De tandsteen kan ook op of onder de tandvleesrand gaan zitten waardoor het tandvlees geïrriteerd kan raken. Tandsteen is poreuzer dan tandglazuur, waardoor het gemakkelijker verkleurt.
Tandsteen ontstaat door voedselresten. Die voedselresten verharden door speeksel e.d. Er zijn twee soorten tandsteen: subgingivaal en supragingivaal tandsteen. Subgingivaal tandsteen is tandsteen dat een stukje onder het tandvlees zit. Supragingivaal tandsteen zit boven het tandvlees op de tand of kies.
Het speeksel in de mond is rijk aan calcium en fosfaat, dat kan neerslaan op de tanden. Deze zouten reageren met de aanwezige tandplak en hierdoor ontstaat tandsteen. Een hoge pH-waarde in de mond leidt tot snellere vorming van tandsteen, terwijl gaatjes juist worden veroorzaakt door een lage pH-waarde.
Tandsteen vormt zich vaak het eerst bij het onderfront. Dit tandsteen wordt tijdens de halfjaarlijkse controle verwijderd. Is er echter op meer plaatsen in het gebit tandsteen aanwezig, dan zal er een vervolgafspraak gemaakt worden bij de mondhygiëniste of preventie assistente.
Na het verwijderen van het tandsteen zal zij uitleg geven over het voorkomen van tandsteen.
Dit kan door middel van het gebruik van bijvoorbeeld floss, tandenstokers of ragers. Tevens zal zij advies geven betreffende het poetsen.